Nieodpłatne otrzymanie niskocennego składnika majątku trwałego

Otrzymaliśmy nieodpłatnie środek trwały o wartości 5.000 zł, który jest w 100% zamortyzowany. Jak zaksięgować to zdarzenie?

Wartość początkową nieodpłatnie otrzymanego środka trwałego podlegającego amortyzacji ujmuje się drugostronnie jako rozliczenia międzyokresowe przychodów. Jeżeli środek trwały nie podlega amortyzacji, to jego wartość początkową ujmuje się drugostronnie na dzień otrzymania jako pozostały przychód operacyjny. Co ważne, dla otrzymującego bez znaczenia jest fakt, że u darczyńcy środek trwały został w 100% zamortyzowany.

Wprowadzenie środka trwałego do ksiąg rachunkowych wiąże się z ustaleniem jego wartości początkowej. W przypadku środka trwałego otrzymanego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny jego wartością początkową będzie wartość wynikająca z umowy darowizny. Jeśli umowa nie określa wartości przekazanego nieodpłatnie składnika, to wartość tę ustala się w wysokości ceny sprzedaży albo inaczej ustalonej wartości godziwej takiego samego lub podobnego składnika aktywów. W przypadku gdy przedmiotem nieodpłatnego przyjęcia są środki trwałe, to ujmuje się je i rozlicza w księgach rachunkowych zgodnie z postanowieniami art. 41 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Na podstawie tego przepisu wartość początkową nieodpłatnie otrzymanego środka trwałego podlegającego amortyzacji ujmuje się drugostronnie na koncie 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów", jeśli stosownie do innych ustaw wartość ta nie zwiększa kapitału (funduszu) własnego. Przychód ten podlega systematycznemu rozliczeniu w czasie równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub odpisów umorzeniowych dokonywanych od takiego środka trwałego, zwiększając pozostałe przychody operacyjne lub kapitał (fundusz) własny, jeżeli odrębne przepisy tak stanowią.

Natomiast wartość początkową nieodpłatnie otrzymanego środka trwałego niepodlegającego amortyzacji ujmuje się drugostronnie na dzień otrzymania na koncie 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Amortyzacji środka trwałego otrzymanego w formie darowizny dokonuje się według zasad ogólnych. Jeżeli nieodpłatnie otrzymany środek trwały służy podstawowej działalności operacyjnej, to bieżące odpisy amortyzacyjne odnosi się w ciężar konta 40-0 "Amortyzacja" i/lub odpowiedniego konta zespołu 5.

Przypominamy, iż w przypadku nieistotnej wartości początkowej składnika majątku otrzymanego nieodpłatnie, spełniającego warunki uznania za środek trwały, możliwe jest stosowanie uproszczeń. Przy czym kwotę graniczną dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej każda jednostka ustala we własnym zakresie i ujmuje w swojej polityce rachunkowości. Sposób postępowania ze środkami trwałymi o niskiej jednostkowej wartości początkowej reguluje art. 32 ust. 6 ustawy o rachunkowości. W świetle tego przepisu, dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej można ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych.

Kolejnym, możliwym do zastosowania uproszczeniem jest traktowanie niskocennych składników majątku trwałego jak materiałów. Tego rodzaju składników nie ujmuje się w ewidencji środków trwałych, a ich wartość początkową odpisuje się jednorazowo w ciężar kosztów zużycia materiałów pod datą oddania do użytkowania. Jednocześnie przedmioty te mogą zostać objęte pozabilansową ewidencją ilościową lub ilościowo-wartościową.

Co ważne, stosując uproszczenia, jednostka powinna wziąć pod uwagę zasadę istotności, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o rachunkowości w powiązaniu z art. 4 ust. 4 tej ustawy. Przepisy te umożliwiają stosowanie w księgach rachunkowych uproszczeń, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki.

Ewidencja księgowa niskocennych składników majątku trwałego otrzymanych nieodpłatnie

1. Niskocenne składniki majątku ujęte w ewidencji bilansowej środków trwałych:

a) OT - przyjęcie składnika majątku do ewidencji środków trwałych:

• jeżeli podlega zbiorczym odpisom amortyzacyjnym:

- Wn konto 01 "Środki trwałe",
- Ma konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",

• jeżeli nie podlega amortyzacji lub podlega amortyzacji jednorazowej:

- Wn konto 01 "Środki trwałe",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne",

b) PK - odpis amortyzacyjny miesięczny lub jednorazowy:

- Wn konto 40-0 "Amortyzacja" lub odpowiednie konto zespołu 5,
- Ma konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych"

oraz równolegle do odpisów amortyzacyjnych (jeżeli podlega zbiorczym odpisom):

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

2. Niskocenne składniki majątku nieujęte w ewidencji bilansowej środków trwałych: