Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 2 (602) z dnia 20.01.2024

Uwzględnienie sprzedaży środka trwałego w rachunku przepływów pieniężnych

Spółka w 2023 r. sprzedała kontrahentowi z Niemiec środek trwały (maszynę produkcyjną). Do dnia bilansowego kontrahent uregulował 80% należności. W wyniku tej transakcji spółka naliczyła różnice kursowe na dzień wpłaty należności oraz dokonała wyceny bilansowej niezapłaconej części. Jak zaprezentować tę transakcję w rachunku przepływów pieniężnych sporządzanym metodą pośrednią?

Szczegółowe zasady sporządzania rachunku przepływów pieniężnych określa Krajowy Standard Rachunkowości nr 1 "Rachunek przepływów pieniężnych" (KSR nr 1).

Rachunek przepływów pieniężnych można sporządzać metodą bezpośrednią lub pośrednią. Metoda pośrednia polega na tym, że wynik finansowy netto roku obrotowego koryguje się o pozycje niepowodujące zmian stanu środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów, jak też o wyniki innych działalności niż operacyjna oraz elementy pieniężne wyniku, które zalicza się do właściwych rodzajów działalności (inwestycyjnej, finansowej). Celem tych korekt jest doprowadzenie wyniku finansowego netto - do wyniku "kasowego", tj. do wartości przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej.

KSR nr 1 wskazuje, iż transakcje związane ze zbyciem środków trwałych zalicza się do działalności inwestycyjnej. Zatem w przypadku sporządzania rachunku przepływów pieniężnych metodą pośrednią wymagana jest w tym przypadku korekta zysku netto w działalności operacyjnej.

Ze wskazówek zawartych w pkt 8.4 KSR nr 1, dotyczącym ustalania poszczególnych pozycji przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej metodą pośrednią wynika, iż wynik ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych i inwestycji (tu: sprzedaży środka trwałego) prezentuje się w korektach w pozycji A.II.4. "Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej". Zysk prezentuje się ze znakiem minus, a stratę ze znakiem plus. Jeżeli transakcja sprzedaży środka trwałego była wyrażona w walucie obcej, to różnice kursowe (zrealizowane i niezrealizowane) również wchodzą w zakres korekty, którą ujmuje się w pozycji A.II.2. "Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych". Jak wynika z opisu do tej pozycji, różnice kursowe zrealizowane, powstałe w toku innych niż operacyjna rodzajów działalności, są wykazywane w przepływach pieniężnych tej działalności, której dane zdarzenie dotyczy. Dokonywana jest zatem korekta wyniku finansowego (różnice dodatnie ze znakiem minus, różnice ujemne ze znakiem plus), a następnie przepływy pieniężne z tytułu tych różnic są wykazywane odpowiednio w działalności inwestycyjnej lub finansowej, ze znakiem zgodnym z charakterem przepływu (różnice kursowe dodatnie ze znakiem plus, różnice kursowe ujemne ze znakiem minus). Różnice, o których mowa, są wykazywane łącznie z kwotą operacji, która je spowodowała. Również niezrealizowane różnice kursowe (naliczone memoriałowo) niedotyczące działalności operacyjnej podlegają korekcie (niezrealizowane zyski ze znakiem minus, niezrealizowane straty ze znakiem plus). Ze względu na niepieniężny charakter tych różnic nie są one uwzględniane w przepływach działalności inwestycyjnej lub finansowej.

Z kolei z opisu do pozycji A.II.7. "Zmiana stanu należności" wynika, iż pozycja ta nie obejmuje zmian należności dotyczących działalności inwestycyjnej, np. z tytułu sprzedaży środków trwałych.

Przykład

I. Założenia:

1. Spółka z o.o. w grudniu 2023 r. sprzedała kontrahentowi z Niemiec środek trwały za kwotę: 16.000 EUR. Wartość początkowa tego środka trwałego wynosiła: 120.000 zł, a dotychczasowe umorzenie: 70.000 zł. Spółka fakturę sprzedaży wyceniła po kursie: 4,3494 zł/EUR.
2. Kontrahent 12 grudnia 2023 r. wpłacił na rachunek walutowy spółki kwotę: 12.800 EUR. Wpływ środków spółka wyceniła po kursie: 4,3366 zł/EUR. Pozostałą część, zgodnie z umową, kontrahent ureguluje w styczniu 2024 r.
3. Na dzień bilansowy (tj. 31.12.2023 r.) nieuregulowaną należność w kwocie: 3.200 EUR spółka wyceniła po kursie obowiązującym na ten dzień, który wynosił: 4,3480 zł/EUR.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

Operacje przedstawione w przykładzie wpłynęły na pozycje bilansu następująco:

• wzrost stanu środków pieniężnych: 55.508,48 zł,
• pozostałe należności: 13.913,60 zł,
• zmniejszenie stanu środków trwałych: 50.000,00 zł
• wynik finansowy: 19.422,08 zł.

IV. Fragment rachunku przepływów pieniężnych sporządzonego za 2023 r. metodą pośrednią, według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości: