Wynik ze sprzedaży środka trwałego w rachunku zysków i strat

Jesteśmy jednostką produkcyjną. W 2022 r. ze względu na spadek produkcji sprzedaliśmy dwie maszyny produkcyjne stanowiące środki trwałe naszej jednostki. Wartość netto wynikającą z faktur sprzedaży maszyn zaksięgowaliśmy jako pozostałe przychody operacyjne. W której pozycji rachunku zysków i strat sporządzanego według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości zaprezentować powstały przychód?

Wynik ze sprzedaży środków trwałych prezentuje się w rachunku zysków i strat sporządzanym według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości - w pozycji "Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych" lub w pozycji "Strata z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych".

Przychody i koszty związane ze zbyciem środków trwałych są związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki i kwalifikuje się je - na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b) ustawy o rachunkowości - do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych. Z treści Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 "Środki trwałe" (KSR nr 11) wynika, że pod datą sprzedaży środka trwałego zaprzestaje się jego ujmowania w księgach rachunkowych, następuje zakończenie jego amortyzacji, wyłączenie z ewidencji środków trwałych i kasacja numeru inwentarzowego. Wartość księgową netto sprzedanego środka trwałego odnosi się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Przychód ze sprzedaży ujmuje się w pozostałych przychodach operacyjnych, a wynik z takiej transakcji prezentuje się jako zysk lub stratę z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych (por. pkt 9.1-9.4 KSR nr 11).

W księgach rachunkowych wykazuje się odrębnie przychody i koszty związane ze sprzedażą środka trwałego. Przychód z tej sprzedaży ujmuje się w księgach rachunkowych po stronie Ma konta 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne", w korespondencji ze stroną Wn konta 24-9 "Pozostałe rozrachunki - inne". Przy czym jednostki będące podatnikami VAT powinny w ewidencji księgowej uwzględnić także kwotę VAT należnego.

W przypadku gdy sprzedany środek trwały był całkowicie umorzony, jego wyksięgowanie z ewidencji bilansowej następuje zapisem po stronie Wn konta 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych", w korespondencji ze stroną Ma konta 01 "Środki trwałe". Natomiast wyksięgowanie środka trwałego niezamortyzowanego w całości polega na ujęciu wartości dotychczas dokonanych odpisów amortyzacyjnych po stronie Wn konta 07-1, w korespondencji ze stroną Ma konta 01, a wartości niezamortyzowanej - po stronie Wn konta 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne", w korespondencji ze stroną Ma konta 01.

Natomiast w rachunku zysków i strat prezentuje się wynik ze sprzedaży środków trwałych, tj. zysk lub stratę. Wynik ten ustala się w postaci różnicy między przychodami uzyskanymi z tytułu sprzedaży środków trwałych a poniesionymi kosztami. Jeśli przychód z tytułu sprzedaży środka trwałego jest większy od kosztów z tym związanych, to jednostka w rachunku zysków i strat przedstawia zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych. W sytuacji gdy koszty związane ze sprzedażą środka trwałego przewyższają przychód uzyskany z tytułu sprzedaży, jednostka w rachunku zysków i strat prezentuje stratę z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych. Jeżeli zatem jednostka, o której mowa w pytaniu, sporządza rachunek zysków i strat według załącznika nr 1 i uzyskała w wyniku transakcji sprzedaży maszyn produkcyjnych zysk, to zaprezentuje go w pozycji G.I. "Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych" (jeżeli sporządza rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym) lub w pozycji D.I. "Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych" (jeżeli sporządza rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym). Z kolei jeśli jednostka uzyskała w wyniku tej transakcji stratę, to zaprezentuje ją w pozycji H.I. "Strata z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych" (jeżeli sporządza rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym) lub w pozycji E.I. "Strata z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych" (jeżeli sporządza rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym).

Przykład

W październiku 2022 r. jednostka sprzedała maszynę produkcyjną zaliczoną do środków trwałych, za kwotę: 18.000 zł (plus VAT: 4.140 zł). Wartość początkowa tej maszyny wynosiła: 40.000 zł, jej dotychczasowe umorzenie wynosiło: 25.000 zł, a wartość nieumorzona na dzień sprzedaży wynosiła: 40.000 zł - 25.000 zł = 15.000 zł. W księgach rachunkowych jednostka dokonała w związku z tym następujących zapisów:

1) FS - faktura dokumentująca sprzedaż maszyny:

a) wartość w cenie sprzedaży netto: 18.000 zł

- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne",

b) VAT należny: 4.140 zł

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

c) wartość brutto należności od odbiorcy: 22.140 zł

- Wn konto 24-9 "Pozostałe rozrachunki - inne";

2) LT - wyksięgowanie sprzedanej maszyny:

a) wartość dotychczas dokonanych odpisów amortyzacyjnych: 25.000 zł

- Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",
- Ma konto 01 "Środki trwałe",

b) nieumorzona wartość maszyny: 15.000 zł

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 01 "Środki trwałe".

W rachunku zysków i strat sporządzanym za 2022 r. w wariancie porównawczym, według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, jednostka wykaże w pozycji D.I. "Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych" nadwyżkę przychodów ze sprzedaży maszyny (saldo Ma konta 76-0) nad kosztami związanymi z tą sprzedażą (saldo Wn konta 76-1), w kwocie: 18.000 zł - 15.000 zł = 3.000 zł.

*Pozycja*	*Wyszczególnienie*	*Dane za 2022 r. (w zł)*
D.	Pozostałe przychody operacyjne	*3.000*
I.	Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych aktywów trwałych	*3.000*