Wytworzenie środka trwałego a jednorazowa amortyzacja

Przedsiębiorca wytworzył na własne potrzeby urządzenie techniczne, używając w tym celu fabrycznie nowych części. Urządzenie to zostanie sklasyfikowane w grupie 6 KŚT i wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Koszt jego wytworzenia wynosi około 90.000 zł. Czy przedsiębiorca może dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w ramach limitu 100.000 zł?

Niestety nie, ponieważ środki trwałe wytworzone we własnym zakresie przez podatnika nie podlegają jednorazowej amortyzacji w ramach limitu 100.000 zł.

Stosownie do art. 22k ust. 14 updof, podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 100.000 zł.

Zatem środki trwałe objęte przedmiotowym jednorazowym odpisem amortyzacyjnym muszą być nabyte i fabrycznie nowe. Pojęcie "fabrycznie nowe" nie jest zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym, ani w innych przepisach prawa podatkowego. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 12 stycznia 2021 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.793.2020.2.MGR odwołując się do definicji językowej, wyjaśnił: "Należy podkreślić, że opierając się o słownikowe określenie zamieszczone w Słowniku języka polskiego (wersja internetowa Wydawnictwa PWN), takie jak »nowy« - niedawno zrobiony, nabyty lub właśnie powstały, założony, należy stwierdzić, że »nowy« środek trwały to taki, który nie był wcześniej przez kogokolwiek używany (eksploatowany). W takim znaczeniu nowy środek trwały to wytworzony (wyprodukowany) przez fabrykę (zakład przemysłowy) środek trwały, który przed nabyciem nie był w jakiejkolwiek formie używany".

Przy tym nie ma znaczenia sposób nabycia środka trwałego. Ważne jest, aby był to fabrycznie nowy środek trwały, co oznacza, że powinien on pochodzić bezpośrednio od producenta lub od podmiotów pośredniczących w obrocie takimi środkami. Za fabrycznie nowe można również uznać środki trwałe nabyte od innych zbywców, w przypadku gdy uprzednio nie były używane (eksploatowane).

Wobec tego w sytuacji, gdy podatnik sam wytwarza środek trwały z nabywanych fabrycznie nowych części składowych, nie może w stosunku do niego skorzystać z jednorazowej amortyzacji w ramach limitu 100.000 zł.

Dodajmy, że jeżeli podatnik posiada status tzw. małego podatnika w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym lub w roku podatkowym rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, wówczas w odniesieniu do urządzenia może skorzystać z jednorazowej amortyzacji w ramach limitu 50.000 euro (art. 22k ust. 7 updof). Prawo do takiej amortyzacji dotyczy środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych.

Bez znaczenia pozostaje natomiast fakt, że środek trwały został wytworzony przez podatnika. Przepisy warunkujące możliwość jednorazowej amortyzacji w ramach limitu 50.000 euro nie ograniczają bowiem możliwości jej dokonywania jedynie do nabytych środków trwałych. Zatem należy uznać, że okoliczność czy środek trwały został nabyty, czy wytworzony przez podatnika, pozostaje bez znaczenia dla stosowania omawianej preferencji.

Wobec tego mały podatnik (podobnie jak podatnik rozpoczynający działalność) może dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, ograniczonego limitem 50.000 euro, m.in. w odniesieniu do wytworzonego środka trwałego. Limit jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w 2024 r., realizowanych na podstawie art. 22k ust. 7 updof, wynosi 230.000 zł.

Uprawnieni podatnicy jednorazowych odpisów amortyzacyjnych mogą dokonać nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub dokonywać odpisów amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego.

W przypadku podatników PIT prawo jednorazowego odpisu nie ma zastosowania do podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.

Dodajmy, że ustalając prawo do jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, należy również uwzględnić fakt, że jednorazowy odpis amortyzacyjny stanowi pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy de minimis. Pomoc ta stanowi formę wsparcia publicznego, które może mieć postać (obok jednorazowych odpisów amortyzacyjnych) m.in. dotacji, umorzenia odsetek, rozłożenia podatku na raty bądź odroczenia terminu jego płatności.